Türkiyənin 7 illik geoloji planını hazırlayan azərbaycanlı alim

Strateji Elmi Tədqiqatlar Mərkəzi “Görkəmli alimlər” rubrikası çərçivəsində xalqımızın yetişdirdiyi alimlərimizin həyatı, elmi və təşkilati fəaliyyətini ictimaiyyətə təqdim edir.

Əhmədov Həsən Əbdüləli oğlu

Əhmədov Həsən Əbdüləli oğlu 1906-cı ildə Qərbi Azərbaycanın Zəngəzur qəzasının Ağdü kəndində anadan olmuşdur. 1933-cü ildə mühəndis-geoloq ixti­sası üzrə Azərbaycan Səna­ye İnstitutunun (indiki Azər­baycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) Geoloji-kəşfiyyat fakültəsini bitirmişdir.

O, 1947-ci ildə geologiya-mineralogiya üzrə fəlsəfə doktoru, 1956-cı ildə elmlər dok­toru elmi dərə­cələrini almış, 1964-cü ildə Azərbaycan Elm­lər Akademiyasının (AEA) müxbir üzvü, 1967-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilmişdir.

H.Əhmədov institutu bitirdikdən sonra “Azneft” Birliyində çöl partiyasının geoloqu vəzifəsində işləmiş, 1942-ci ildə “Azneft­kəşfiyyat” trestinin geoloji-kəşfiyyat kontorunun direktoru təyin olunmuş və burada struktur-xəritələmə, qazmanın analizi və nəti­cələrinin ümu­miləşdirilməsi ilə məşğul olmuşdur.

1949-cu ildə Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft Geoloji Kəşfiyyat İdarəsinin elmi işlər üzrə direktor müavini, 1951-ci ildə isə onun direktoru, 1955-ci ildə neftçıxarma üzrə Azərbaycan Elmi Təd­qiqat İnstitu­tunun (in­diki “Neftqazelmitədqiqatlayihə”) geologiya üzrə direktor müavini təyin edilmiş­dir. Alim Qobustan-Şamaxı neftli-qazlı rayonunun öyrə­nilmə­sinə bö­yük diq­qət yetirmiş və onun tədqiqatlarının nəticələri “Qobus­tanın geo­lo­giyası və neft-qazlılığı” mono­qra­fiyasında öz əksini tapmışdır.

H.Əhmədov 1965-ci ildə yeni təşkil olunmuş Ümumittifaq Elmi-Təd­qi­qat Geo­fizika İnstitutunun Azərbay­can filia­lının ilk direktoru təyin edilmişdir. O, məşhur alim-geoloq olmaqla yanaşı, geologiya və geofizika sahəsində də elmi tədqiqat­ların təşkilatçısı, Azərbaycanda iri neft, qaz-kondensat yataqlarının (Qaradağ, Kənizdağ, Du­vannı və b.) açılmasının və mənimsənilməsinin bila­vasitə iştirakçısı olmuş­dur. Onun iştirakı ilə Kürov­dağ, Mişovdağ, Neft Daşları, Qum-dəniz, Um­bakı və b. yataqların sənaye işlənməsi layihələri hazırlanmış­dır. Onun lito­logiya, pet­roqrafiya, Pliosen-Miosen və Təbaşir çöküntülərinin kollektor­luq xassələrinin öyrə­nil­məsi sahələrində fundamental əsər­ləri böyük şöhrət qazan­mışdır.

Həsən Əhmədov 1968-ci ildə Türkiyədə dörd ay müddətində rəsmi geoloji məsləhətçi kimi fəaliyyət göstərmiş və Türkiyənin 7 illik geoloji planını hazırlamışdır

Alimin tədqiqatlarında respub­likanın, xüsusilə də Qobustan ərazi­sinin neft-qaz yataq­larının geoloji quruluşunun və perspektivli sahə­lə­rinin təd­qiqi xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. O, Azərbaycanın Mezozoy çö­küntülə­rinin öyrənilməsinin və kəşfiy­yatının ilk təşkilatçılarından biri ol­muşdur. O, “Azər­bay­canın Mezozoy çökün­tüləri və onların neft-qazlılıq perspek­tivliyi” mono­qrafiyasına görə İ.M.Qubkin adına mükafata layiq görülmüşdür.

Alim 160 elmi əsərin, o cümlədən 12 monoqrafiyanın müəl­lifi­dir. Onun elmi rəhbərliyi altında 30-dan çox elmlər doktoru və fəlsəfə doktoru hazır­lanmışdır. H.Əhmədov Azər­baycan Neft və Qaz Sənayesi­nin elmi-texniki Cəmiy­yətinin sədri ol­muş­ və iki dəfə “Şöhrət ordeni” ilə təltif edilmişdir.

Akademik Həsən Əhmədov 1981-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir.