Kənd tə­sər­­rü­fa­tı sahəsinə tanınmış alim

Strateji Elmi Tədqiqatlar Mərkəzi “Görkəmli alimlər” rubrikası çərçivəsində xalqımızın yetişdirdiyi alimlərimizin həyatı, elmi və təşkilati fəaliyyətini ictimaiyyətə təqdim edir.

Sa­la­yev Məm­mə­də­min Məm­mə­də­li oğ­lu

Sa­la­yev Məm­mə­də­min Məm­mə­də­li oğ­lu 5 ap­rel 1909-cu il­də Ba­kı şə­hə­rin­də ana­dan ol­muş­dur. Azər­bay­can Po­li­tex­nik İns­ti­tu­tu­nun Kənd tə­sər­­rü­fa­tı fa­kül­tə­si­ni bi­tir­miş­dir (1930). O, 1940-cı ildə “Şimali Muğanın şo­ran­laş­mış tor­paq­la­rın­da asan həll olan duz­la­rın hə­rə­kə­ti” möv­zu­sun­da geo­lo­gi­ya-mi­ne­ra­lo­gi­ya elm­­lə­ri üz­rə na­­mi­­zə­d­lik, 1966-cı il­də “Ki­çik Qaf­qa­zın tor­paq­la­rı” möv­zu­sun­da kənd təsərrüfatı elmləri üzrə dok­to­rluq dis­ser­ta­si­ya­la­rı­nı mü­da­fiə et­miş­, pro­­fes­­sor (1968) el­­mi adı­­nı al­­mış, AMEA-nın müx­­bir üz­­vü (1972) se­çil­miş­dir.

M.Sa­la­yev Azər­bay­can Təc­rü­bə Se­lek­si­ya Stan­si­ya­sın­da ki­çik el­mi iş­çi (1930-1933), Ümu­mit­ti­faq Aq­ro­tor­paq­şü­nas­lıq və Güb­rə İns­ti­tu­tu­nun Azər­bay­­can fi­lia­lı­nın baş el­mi iş­çi­si (1933-1935), Mosk­va Döv­lət Uni­ver­­si­te­­ti­nin Tor­paq­şü­nas­lıq ET İns­ti­tu­tu­nun as­pi­ran­tı (1935-1938), SSRİ Elm­lər Aka­­de­mi­ya­sı Azər­bay­can fi­lia­lı­nın Tor­paq­şü­nas­lıq Böl­mə­sin­də baş el­mi iş­çi (1938-1940), AMEA-nın Kənd Tə­sər­rü­fa­tı Elm­lə­ri Böl­mə­si­nin el­mi ka­ti­bi (1945-1947), Tor­­paq­şü­nas­lıq və Aq­ro­kim­ya İns­ti­tu­tu­nun Tor­paq­la­rın ge­ne­zi­si, coğ­ra­fi­ya­sı və xə­ri­tə­çi­li­yi la­bo­ra­to­­ri­ya­sı­nın rəh­bə­ri (1945-1987), hə­min ins­ti­tu­tun di­rek­tor müa­vi­ni (1951-1953), mü­vəq­qə­ti di­rek­to­ru (1961-1963), di­­rek­­to­ru (1983-1987), 1987-ci il­dən öm­rü­­nün so­nu­na ki­mi Tor­paq­şü­nas­lıq və Aq­ro­­kim­ya İns­ti­tu­tu­nun mü­şa­vi­ri, ins­ti­tut­da­kı Dis­ser­ta­si­ya Mü­da­fiə­si şu­ra­sı­nın səd­ri və­zi­fələrin­də ça­lış­mış­dır.

M.Sa­la­ye­vin təd­qi­qat­la­rı tor­paq­la­rın sis­te­ma­ti­ka­sı­na, xə­ri­tə­ləş­di­ril­mə­si­nə, tor­­paq me­lio­ra­si­ya­sı mə­sə­lə­lə­ri­nə, Ki­çik Qaf­qaz dağ­lıq vi­la­yə­ti tor­paq­la­rı­nın mor­fo­­lo­ji, ge­ne­­tik və kim­yə­vi-mi­ne­ra­lo­ji xü­su­siy­yət­lə­ri­nin öy­rə­nil­mə­si­nə həsr edil­miş­­dir.

Alim 200-dən çox el­mi əsə­rin, o cüm­lə­dən 5 ki­tab və 96 xə­ri­tə­nin mü­əl­li­fi ol­muş­dur.

M.Sa­la­ye­vin el­mi rəh­bər­li­yi və məs­lə­hət­çi­li­yi ilə 25 fəlsəfə doktoru və 1 elm­lər dok­to­ru ha­zır­lan­mış­dır.

Keç­miş Ümu­mit­ti­faq Tor­paq­şü­nas­lar Cə­miy­yə­ti­nin fəx­ri üz­vü, SSRİ Na­­zir­­lər So­­ve­­ti ya­­nın­­da Elm və tex­­ni­­ka üz­­rə ko­­mis­­si­­ya­­nın, Azər­­bay­­can So­­vet En­­sik­­lo­­pe­­­di­­ya­­sı Elm-re­­dak­­­si­­ya he­­yə­­ti­­nin, Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın Pre­zi­den­ti yanında Ali At­tes­ta­si­ya Ko­mis­si­ya­sı­nın Bio­lo­gi­ya və kənd tə­sər­rü­fa­tı elm sa­hə­lə­ri üz­rə Eks­pert ko­mis­si­ya­sı­nın üz­vü ol­muş­dur. “Əmək­dar elm xa­di­mi” fəxri adı­na la­yiq gö­rül­müş (1990), “Fə­da­kar əmə­yə gö­rə” ordeni, “So­sia­lizm ya­rı­şı­nın qa­li­bi” və “Əmək ve­te­ra­nı” medal­larını almış, fəx­ri fər­­man­lar­la təl­tif olun­muş­dur.

AMEA-nın müx­bir üz­vü Məm­mə­də­min Sa­la­yev 2000-ci il­də Ba­kı şə­hə­rin­də və­fat et­miş­dir.