Azərbaycanda epidemioloji xəstəliklərə qarşı mübarizənin memarı

Strateji Elmi Tədqiqatlar Mərkəzi “Görkəmli alimlər” rubrikası çərçivəsində xalqımızın yetişdirdiyi alimlərimizin həyatı, elmi və təşkilati fəaliyyətini ictimaiyyətə təqdim edir.

Məcidov Balababa Fərəc oğlu

Məcidov Balababa Fərəc oğlu 12 mart 1912-ci ildə Bakı şəhərinin Pirşağı kəndində anadan olmuşdur. 1935-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun Müalicə fakültəsini bitirmişdir.

B.Məcidov fəlsəfə (1945) və elmlər dok­torluğu (1957) dissertasiyalarını mü­dafiə etmiş, 1952-ci ildə böyük elmi işçi seçilmiş, pro­fes­sor elmi adına layiq görülmüşdür (1958). Azərbay­can SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1968) seçilmişdir.

B.Məcidov Biləsuvar rayonunda həkim (1935-38-ci illər), Elmi Təd­qiqat Epide­miologiya, Mikrobiologiya və Gigiyena İnstitutunun direktor müavi­ni, direk­toru vəzifələrində çalışmış (1938-1946), sonralar isə respubli­ka Səhiy­yə Nazirinin bi­rinci müavini (1946) təyin olunmuş, SSRİ Səhiyyə Nazirliyinin Azərbaycanda vəbaya qarşı mübarizə stansiya­sının elmi hissə üzrə rəis müavi­ni (1948-1950), ET Epidemiologiya, Mikrobiologiya və Gigiyena İnstitutunun Epi­demiologiya şöbəsi­nin müdiri (1950-1953), həmin institutun direktoru (1953-1968), eyni zamanda respublikanın baş epidemio­loqu, N.Nərimanov adına Azərbaycan Tibb İnstitutu­nun rektoru olmuşdur (1968-1972). 1972-1975-ci illərdə o, ET Virusologiya, Mik­ro­bio­logiya və Gigiyena İnstitutunda Epi­demiologiya şöbəsinin müdiri, Radiasion mikrobio­logiya laboratoriyasının rəhbəri vəzifələrində çalışmışdır.

B.Məcidovun epidemiologiya üzrə elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətini bəzi xəs­təliklərin yayılmasında gəmiricilərin rolunun öyrənilməsi, bakterial dizen­te­riya və salmonelloz xəstəliklərinin epidemiologiyasının araşdırıl­ması prob­lemləri təşkil etmişdir. Müharibə dövründə (1941-45-ci illər) B.Məcido­vun rəh­bərliyi ilə institut­da planlı şəkildə, hökumətin qərarı ilə cəb­hə üçün çox vacib olan yara faqları, bağırsaq faqı, vaksinal müalicəvi zərdablar, ilan zəhərinə qarşı zərdab və s. bakte­rial preparatların istehsalı təşkil edilmişdir. Bakı şəhərində müalicə olunan min­lərlə döyüşçü bu təd­birin nəticəsində şəfa tapmışdır. İnstitutun əməkdaşları və direktorun fəaliy­yəti hökumət tərəfindən yüksək qiymətlən­dirilmişdir.

B.Məcidov yoluxucu xəstəliklərin respublikanın müxtəlif rayonlarında eko­loji xüsusiyyətlərlə əlaqəsi və asılılığı konsepsiyasının müəlliflərindən­dir. O, 110-dan artıq elmi məqalənin, 6 monoqrafiya, 6 elmi-kütləvi kitabça, 5 elmi bül­leten, 2 biblioqrafiya və prospektin müəllifi olmuşdur. Alim çox sayda bey­nəlxalq konfrans, qurultay və simpoziumlarda elmi məruzələrlə çıxış etmişdir. Onun rəhbərliyi altında 8 elmlər doktorluğu və 14 fəlsəfə doktorluğu dissertasi­yası hazırlanmışdır.

B.Məcidov İ.İ.Meçnikov adına Ümumittifaq Epidemioloqlar, Mikro­bioloqlar və İnfeksionistlər Elmi Cəmiyyəti İdarə Heyətinin üzvü, Azər­baycan Epidemioloqlar, Mikrobioloqlar və İnfeksionistlər Elmi Cəmiyyə­tinin sədri, Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tibbi Şurasının sədri, VIII çağırış Bakı şəhər Sovetinin deputatı, “Azərbaycan Tibb Jurnalı”nın, “Mik­ro­biolo­giya, epidemiologiya və İmmunologiya” jurnalının redaksiya hey­ətinin üzvü olmuşdur.

B.Məcidov “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni, 3 dəfə “Şərəf nişanı” orde­ni və medallarla təltif olunmuş, Azərbaycanın Əməkdar həkimi (1960), Əməkdar elm xadimi (1964) fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Bakının küçələrindən birinə Balababa Məcidovun adı verilmişdir.

AMEA-nın müxbir üzvü Balababa Məcidov 1975-ci il iyul ayının 3-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir.