Azər­­bay­­can­da qənd is­­teh­sa­lı­nın ya­ra­dıl­ma­sı ide­­ya­sı­nı ilk də­fə irə­­li sür­müş alim

Strateji Elmi Tədqiqatlar Mərkəzi “Görkəmli alimlər” rubrikası çərçivəsində xalqımızın yetişdirdiyi alimlərimizin həyatı, elmi və təşkilati fəaliyyətini ictimaiyyətə təqdim edir.

Na­di­rov Asəf Ab­bas­qu­lu oğ­lu

Na­di­rov Asəf Ab­bas­qu­lu oğ­lu 13 mart 1929-cu il­də Nax­çı­van Mux­­tar Res­pub­li­ka­sı Şə­rur ra­yo­nun­­da ana­­dan ol­­muş­dur. 1951-ci il­də Azər­bay­can Döv­lət Uni­ver­si­te­ti­nin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Ge­o­­lo­ji coğ­ra­fi­ya fa­kül­tə­si­ni bi­tir­miş­dir. A.Na­di­rov 1956-cı il­də SSRİ EA-nın Coğ­ra­fi­ya İns­­ti­­tu­­tun­da “Nax­­çı­van MSSR: İq­ti­sa­di-coğ­­ra­fi sə­ciy­­yə­­si” möv­zu­sun­da na­mi­zəd­lik, 1968-ci il­də “Azər­­bay­­can­da sə­na­­ye­nin sə­mə­rə­li yer­­ləş­­di­ril­­mə­­si­nin iq­ti­sa­di prob­lem­lə­ri” möv­­zu­­sun­­da dok­­tor­­luq dis­ser­ta­si­ya­la­rı­nı mü­da­fiə et­­miş­, 1989-cu il­də Azərbaycan SSR EA-nın hə­qi­­qi üz­vü se­çil­miş­dir.

A.Na­di­rov 1958-1992-ci il­lər­də Azərbaycan SSR EA-nın İq­­ti­­sa­diy­yat İns­ti­tu­­tun­da şö­bə mü­di­­ri, 1964-1981-ci il­lər­də hə­min ins­ti­tut­da el­mi iş­lər üz­rə di­­rek­tor mü­a­­vi­ni, Azərbaycan SSR EA-nın akademik-katibi və müşaviri, 1981-1998-ci il­lər­də Azərbaycan SSR EA Rə­ya­­sət He­yə­­ti­­nin üz­vü ol­­muş­­dur. Azərbaycan SSR EA-nın İq­­ti­­sa­­diy­­yat İns­ti­­tu­­tu­­nun nəz­din­də­ki İx­ti­­sas­laş­mış mü­­da­­fiə şu­ra­sı­nın sədr müa­vi­ni (1980-1989) və (1990-1998) səd­ri ol­muş­dur.

A.Na­di­ro­vun ya­ra­dı­cı­lı­ğı­nın ana xət­­­ti­ni sə­­na­­ye­nin in­ki­şa­fı, onun qu­­ru­­lu­­şu­­nun tək­­mil­­ləş­­­di­ril­mə­si və sə­mə­rə­li yer­­­ləş­di­ril­mə­si prob­­lem­­­lə­ri təş­kil edir. O, ipək­çi­li­yin və ipək sə­­na­­ye­­si­nin sə­­mə­­rə­­li in­ki­şa­fı üçün res­pub­li­ka­da ge­­niş tə­­bii im­kan­la­rın, əha­li­nin bö­yük is­teh­sal təc­­­rü­bə­si­nin və ta­ri­xi ənə­nə­­lə­ri­nin möv­­cud ol­­du­­ğu­nu əsas­lan­dır­mış­dır. Azər­­bay­­can­da qənd is­­teh­sa­lı­nın ya­ra­dıl­ma­sı ide­­ya­sı­nı da ilk də­fə o irə­­li sür­müş və bu­­nun hey­van­dar­lı­ğın yem ba­­za­­sı­nın möh­­kəm­lən­mə­si sa­hə­sin­də də mü­hüm rol oy­na­ya bi­lə­cə­yi­ni qeyd et­miş­dir.

O, 800-dən çox el­mi əsə­rin, o cüm­lə­­dən mo­noq­ra­fi­­ya, ki­tab və ki­­tab­­ça­la­rın mü­əl­li­fi­dir.

A.Na­di­rov “So­sia­list is­teh­sa­lı­nın yer­ləş­di­ril­mə­si” (1965), “Azər­­bay­can şə­hər­lə­ri­nin iq­­ti­­sa­­di in­ki­şaf mə­sə­lə­lə­ri” (1966), “Azər­­bay­­can­­­da sə­na­ye­­nin sə­mə­rə­li yer­ləş­di­ril­mə­si­nin iq­­ti­sa­di prob­lem­lə­ri” (1976), “Müs­­tə­qil Azər­­bay­can iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın in­ki­şaf mə­­sə­­lə­­lə­­ri” (2001), “Azər­­bay­can iq­ti­sa­diy­­ya­tı” (2003) və b. ki­tab­la­rın mü­əl­li­fi­dir.

A.Na­di­rov 1966-1981-ci il­lər­də Azər­­bay­­­can SSR Elm­lər Aka­de­mi­ya­sının Xə­bər­­lə­ri “İq­­­­ti­­sa­­diy­­yat” se­ri­ya­sı­nın baş re­dak­tor mü­a­­vi­­ni, 1981-ci il­dən son­­ra isə hə­­min jur­­na­­lın baş re­dak­to­ru olmuşdur.

A.Na­di­rov uzun il­lər həm keç­­miş İt­ti­faq res­pub­li­ka­la­rın­da, həm də bir çox xa­­ri­­ci öl­kə­lər­də (Fran­sa, Hin­dis­tan, Tür­ki­yə, İran, Al­­ma­ni­ya, Yu­na­­nıs­­tan, Ma­ca­­rıs­tan, Bel­çi­ka və s.) ke­çi­ri­lən bey­nəl­xalq sim­po­zium və el­mi konf­­rans­­lar­­da Azər­bay­can iq­ti­sad el­mi­ni la­yi­­qin­­­­cə təm­sil et­miş­dir.

A.Na­di­ro­vun yük­sə­kix­ti­sas­lı kadr­la­rın hazırlanmasında əvəz­siz xid­mət­lə­ri olmuşdur. Onun bi­la­va­si­tə rəh­­bər­­­li­yilə 50-dən çox fəlsəfə doktoru və 6 elm­­­lər dok­to­ru müdafiə etmişdir.

A.Na­di­ro­vun əmə­yi döv­lə­ti­miz tə­­rə­­fin­­dən yük­sək qiy­mət­lən­di­ril­­miş­­dir. O, “Şə­­rəf” və “Şöh­rət” or­den­lə­ri­nə, bir çox me­­dal, fəx­ri fər­­man­la­ra la­yiq gö­­rül­­müş­­dür.

Akademik Asəf Na­di­rov 2014-cü ildə Ba­kı şə­hə­rin­də və­fat et­miş­dir.